Şimdiden on binlerce yıllık sanat eserlerine ciddi hasar verildiğini belirten arkeologlar ve tarihçiler, iklim krizi şiddetlendikçe zararın artacağı konusunda uyarıyorlar.
On binlerce yıldan sonra günümüze ulaşmayı başaran kaya sanatı örnekleri son birkaç yıldır iklim krizi nedeniyle yok oluyor.
Kıyı erozyonu, yangınlar, sel ve siklonlar, küresel ısıtmayla daha da şiddetleneceği tahmin edilen ekstrem olaylar arasında. Şimdiden on binlerce yıllık sanat eserlerine ciddi hasar verildiğini belirten arkeologlar ve tarihçiler, iklim krizi ve ona bağlı hava olayları şiddetlendikçe zararın artacağı konusunda uyarıyorlar.
Salı günü Flinders Üniversitesi tarafından Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 6’ncı Değerlendirme Raporu üzerine bir sempozyum düzenlendi.
Rapor, sıcaklık artışının endüstri öncesi seviyenin 1,5 derece üzerine çıkmasının daha fazla aşırı hava olayını beraberinde getireceği ve bazı değişikliklerin kaçınılmaz ve “geri döndürülemez” olduğu konusunda uyarıda bulunuyor.
Flinders Üniversitesi’nden multidisipliner bir arkeolog olan Dr. Daryl Wesley, konuşmasında Avustralya’nın en şiddetli tropikal siklonlarından biri olan ve 2006’da Arnhem Land‘i parçalayan Monica Siklonu‘nun yol açtığı yıkım hakkında bilgi verdi.
The Guardian’ın haberine göre fırtına, 50 km genişliğindeki bir alanda ağaçların yarısını havaya uçurmuş, bazılarını kaya sanatı alanlarına itmiş ve onları yok etmişti. Sonrasında ise yangın çıkmış ve felaketin boyutunu ikiye katlamıştı.
Kaya sanatında resimler genellikle bol su emen kumtaşı üzerine boyanır. Yangınlardan gelen ısı suyu genişletti ve kayayı patlattı. Böylece sanat eserleri de yok olmuş oldu.
Son 56 yıldaki değişiklikleri belgeleyen Wesley, bir dizi çevre ve insan faktörü nedeniyle kaya sanatının zaten bozulduğunu söyledi. Wesley, iklim krizinin şiddetli hale getirdiği hava olayları yaşandıkça var olan sıkıntının daha da büyüyeceğine dikkat çekti.
Griffith Üniversitesi’nden arkeoloji bilimcisi Dr Jillian Huntley ise dünyanın en eski tablolarında tuz kristalleri değişen hava koşullarında genişleyip büzüldüğü için çöken kayalar olduğunu keşfetti.
Huntley, tuzun neden olduğu etkinin Avustralya’nın üst ucunda ve Batı Avustralya’daki Pilbara'da görülebileceğini söyledi.
Tropiklerde daha kötü olan iklim değişikliğinin kristalleşme etkisinin hızlandığını belirten Huntley, “Sıcaklık artışları tropiklerde dünyanın geri kalanının üç katı oranında hissediliyor. 2,4 derecelik bir ısınma, tropiklerde 6 derecelik bir ısınma olur ve bu kesinlikle felaket olur” dedi.
Emisyonlarda ciddi, sert ve kısa vadeli bir kesintinin derhal gerekli olduğunu belirten Huntley, “2050 yılına kadar net sıfır değil. En kısa sürede net sıfır” dedi.
Yeşilgazate
