Taş Tepeler projesinin önemli noktalarından biri olan Ayanlar (Hut) Höyük, Neolitik Dönem’in 12 bin yıllık izlerini barındıran bir kültürel hazine olarak öne çıkıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın vizyonu doğrultusunda uluslararası bir çekim merkezi haline gelen kazı sahasının en büyük gücünü ise yalnızca toprak altındaki kalıntılar değil, bölgedeki yerel topluluğun belleği, emeği ve katkısı oluşturuyor.
Uzmanlara göre, kazıların planlama, uygulama, değerlendirme ve turizm entegrasyonu aşamalarına mahalle sakinlerinin etkin şekilde katılması, hem bilimsel verimliliği artırıyor hem de projeyi kapsayıcı bir toplumsal dönüşüme dönüştürüyor.
Bu noktada, yörede aktif faaliyet gösteren Mersavi Sosyal Yardımlaşma, Dayanışma Kültür ve Eğitim Derneği (MER-DER), sakinlerin sürece katılımını kolaylaştıracak en önemli köprü olarak görülüyor.
Yerel Katılımın Önemi
Mahalle sakinlerinin sözlü tarih anlatıları, etnografik anketler ve halk meclisleri aracılığıyla kazı verileriyle birleştirildiğinde, jeoarkeolojik bulgular yeni boyutlar kazanıyor. Uygulama aşamasında, özellikle arkeoloji ve tarih mezunu gençlerin kazı ekiplerinde yer alması, bilimsel çalışmalara hem nitelik hem de yerel aidiyet katıyor.
Eğitim ve İstihdam
Sertifikalı atölyeler, kazı teknikleri ve dijital modelleme eğitimleriyle gençler sürece dahil ediliyor. Üniversitelerle kurulacak iş birlikleri, hem veri kalitesini artırıyor hem de bölgeden göçü tersine çeviren bir bilgi ekonomisi yaratıyor.
Turizm ve Sürdürülebilirlik
Turizm entegrasyonu aşamasında yerel rehberlik ağlarının kurulması, ziyaretçilere otantik deneyimler sunarken, gelir paylaşımı ve ekolojik koruma esaslarını güvenceye alacak “Ayanlar (Hut) Miras Bildirgesi” üzerinde çalışmalar yürütülmesi planlanıyor. Yıllık gelirin belirli bir oranının mahalle kalkınmasına ayrılmasıyla sosyal uyum da pekiştirilecek.
Altyapı ve Sosyal Donatılar
Projenin toplumsal boyutunu güçlendirmek için köy odalarının yenilenmesi, gençlik merkezi gibi sosyal alanların kurulması, su, elektrik ve yol altyapısının tamamlanması hedefleniyor. Bu yatırımlar, hem günlük yaşamı kolaylaştıracak hem de kazı ve turizm faaliyetlerini destekleyecek.
Sonuç
Ayanlar (Hut) Höyük, yalnızca bir kazı alanı değil; yerel halkın aktif katılımıyla şekillenen, mirasın yaşatıldığı ve paylaşıldığı bir toplumsal merkez olma yolunda ilerliyor. Uzmanlar, bu vizyonun başarıyla uygulanması halinde Taş Tepeler Projesi’nin gerçek anlamda bir zafer olacağını vurguluyor.
